Św. Łukasz Ewangelista

Był poganinem pochodzenia greckiego. Chrześcijaństwo przyjął około roku 40, czyli ok. siedem lat po śmierci Chrystusa. W roku 50 natomiast po raz pierwszy spotkał św. Pawła i przyłączył się do niego jako uczeń i wierny towarzysz podróży. Jako jedyny pozostał przy św. Pawle, gdy ten był więziony w Rzymie (2 Tm 4,11).

Św. Łukasz należał do ludzi wykształconych, był z zawodu lekarzem. Jest autorem trzeciej Ewangelii i Dziejów Apostolskich. Choć sam prawdopodobnie nie znał Jesusa, opisywał Jego życie na podstawie relacji bezpośrednich świadków, z niezwykłą sumiennością badając każdy szczegół. Jak pisze we wstępie do Ewangelii: „Wielu już starało się ułożyć opowiadanie o zdarzeniach, które się dokonały pośród nas, tak jak nam je przekazali ci, którzy od początku byli naocznymi świadkami i sługami słowa. Postanowiłem więc i ja zbadać dokładnie wszystko od pierwszych chwil i opisać ci po kolei, dostojny Teofilu, abyś się mógł przekonać o całkowitej pewności nauk, których ci udzielono” (Łk 1, 1-4). Ewangelia św. Łukasza jest jedną z Ewangelii synoptycznych, jest jednak wzbogacona o wiele szczegółów, pominiętych przez św. Marka i św. Mateusza. I tak św. Łukasz jako jedyny opisał np. Zwiastowanie oraz narodzenie Jana Chrzciciela i Jezusa, nawiedzenie św. Elżbiety, pokłon pasterzy, ofiarowanie Jezusa i znalezienie Go w świątyni (Łukasz jest przez to nazywany autorem tzw. Ewangelii Dzieciństwa Jezusa). Przekazał także wiele przypowieści, jak np. o miłosiernym Samarytaninie, o nieurodzajnym drzewie, o zgubionej owcy i drachmie, o synu marnotrawnym, o bogaczu i Łazarzu. W Łukaszowej Ewangelii znajdziemy również opowiadanie o nawróceniu Zacheusza, wskrzeszeniu młodzieńca z Nain czy o uzdrowieniu dziesięciu trędowatych (scenę tę przedstawia płaskorzeźba umieszczona w naszym ołtarzu).

Jako lekarz Łukasz posługuje się czasem terminologią medyczną, opisuje choroby, z których Jezus uzdrawiał ludzi. Wiele uwagi i szacunku poświęca kobietom – Matce Bożej (jako jedyny zamieścił Jej „Magnificat”) czy niewiastom usługującym Jezusowi. Dzieje Apostolskie są z kolei jedynym dokumentem, opisującym początki Kościoła. Łukasz był świadkiem i uczestnikiem niektórych z opisywanych wydarzeń, dlatego tym cenniejsze i staranniejsze są relacje tam zawarte.

Św. Łukasz zmarł „pełen Ducha Świętego”, prawdopodobnie w Beocji, w wieku 84 lat. Jego relikwie znajdują się w Efezie, Beocji, Wenecji i w Padwie.

Dante określił św. Łukasza „historykiem łagodności Chrystusowej”. Według legendy św. Łukasz malował portrety Jezusa, apostołów i Matki Bożej a kopią jednego z obrazów Łukasza jest ikona jasnogórska. Symbolem św. Łukasza Ewangelisty jest wół.